Geschiedenis Hasselt
Je zou het nu misschien niet denken maar Hasselt is een stad, zelfs een Hanzestad! Rond 1252 verleende de bisschop van Utrecht, de landsheer van deze gebieden, stadsrechten aan Hasselt/ Hasselet. De naam is vermoedelijk te danken aan de veelheid van hazelaars die hier groeiden. De geschiedenis gaat echter verder terug.
De stad is, net als Zwolle begonnen op een rivierduin uit de ijstijd. Stel u het landschap voor als een met stuiken begroeid deltamoeras met daarin een droge zandwal. Deze hoogtes dienden als wegen en al spoedig werden er de eerste boerderijen en nederzettingen gebouwd. Hasselt groeide door een gunstige ligging aan het Zwartewater, vroeger Aa genaamd.
Helaas heeft het altijd in de schaduw gestaan van de machtige buursteden Zwolle en Kampen. Waarom Hasselt toch stadsrechten kreeg heeft mogelijk te maken met de trouwe dienst aan de bisschop. Dit werd vooral zichtbaar in de slag bij Ane. Verschillende edellieden uit de omgeving volgden de bisschop in zijn strijd tegen de heer van Coevorden in 1227. Het liep voor velen van hen niet goed af hetgeen ook gold voor de bisschop zelf. De stoffelijke overschotten zijn begraven in de buurt van wat nu Zwartewaterklooster is. Zoals de naam al doet vermoeden werd daar een klooster gesticht waar voor het zielenheil van de gesneuvelden werd gebeden. Zouden ook de namen van de buurdorpen Grafhorst en Rouveen hier mee te maken hebben? Van het klooster en de graven is helaas niets meer te vinden maar het is zeker een aanrader om eens te gaan kijken. Omdat Deventer, Zwolle en Kampen zo machtig werden dat ze zich niet veel meer aantrokken van de landsheer in Utrecht besloot deze rond 1400 het muntrecht voor het Oversticht te verlenen aan Hasselt. Zodoende ontstond er een munt met daarop een adelaar met op de borst het wapen van Hasselt. Het omschrift in de binnenste circel luidt: Moneta de Hassele (munt geslagen te Hasselt). Ook de beruchte Philips de Tweede liet als landsheer van Overijssel zijn munten te Hasselt slaan.
Al van een grote afstand is de trots van Hasselt te zien namelijk de karakteristieke kerktoren van de Grote of st. Stefanuskerk. Op de plek van de huidige gotische st. Stefanuskerk stond een romaanse voorganger die in 1380 afbrandde. De aanwezigheid van tufsteen in met name de toren en een groot formaat baksteen (in het koor aan de kant van het stadhuis) is een mooi en vroeg voorbeeld van recycling. Deze stenen kunnen gedateerd worden tussen 1100 en 1250. Of ze afkomstig zijn van de romaanse voorganger of van een andere plek is niet bekend.
Dat het niet altijd peis en vree was in de regio blijkt uit de strijd tussen Hasselt en Zwolle:
Omdat het vee van de Hasselters steeds met een pond naar de grazige weiden aan de overkant van het Zwartewater moesten worden overgezet ontstond in de middeleeuwen de behoefte aan een vaste brugverbinding.
Voor de bouw van zo’n brug was toestemming nodig van de landsheer, de bisschop van Utrecht (tot 1528). Die had echter ook rekening te houden met de andere Overijsselse steden. Met name Zwolle had grote bezwaren tegen een brug bij Hasselt. De brug zou vertraging opleveren voor de scheepvaart van en naar de Zwolse markten en bovendien de schippers extra geld kosten.
Het lot leek Hasselt gunstig gezind toen Zwolle in 1521 de bisschop (tijdelijk) niet meer als landsheer erkende. Het trouw gebleven Hasselt kreeg toestemming voor het bouwen van een houten brug. Het leidde tot grote spanningen tussen de twee steden. Zwolse schippers die de brug in aanbouw passeerden, werden uitgescholden en met stenen bekogeld. Toen het conflict tussen de bisschop en Zwolle was bijgelegd, volgde een jarenlange juridische strijd die Hasselt uiteindelijk verloor. De al gebouwde delen van de brug werden grotendeels gesloopt. Maar is nog een veel recenter gewapend conflict tussen oa Zwolle en Hasselt namelijk in 1657. Een kanonskogel in de stadsmuur bij de Vispoort is er nog een stille getuige van. Bij de schermutselingen kwamen 23 man om het leven. Hasselt heeft uiteindelijk pas in 1828 een brug gekregen.
Na de middeleeuwse bloeitijd is de ontwikkeling van Hasselt grotendeels stil komen te liggen. Dit in tegenstelling tot de grote buur Zwolle. Het charmante karakter heeft het daardoor kunnen behouden. Menig plekje heeft iets anton-piek-achtigs.
HANZE
Al in 1367 wordt Hasselt genoemd als Hanzestad. De Hanze was een officieus handelsverbond uit de late Middeleeuwen. Aanvankelijk gesloten tussen kooplieden en vanaf 1356 tussen verscheidene steden in Noordwest-Europa. De afspraken die handelaren en handelssteden maakten, waren gunstig voor de handel. In de loop van de zestiende eeuw viel de Hanze uit elkaar. ‘Hanze’ betekent groep, gezelschap, gemeenschap of (bewapende) schare. Dit begrip werd aanvankelijk gebruikt door samenwerkende handelslieden – die elkaar beschermen tegen rovers – en later toegepast op allerlei steden, met name in Noord-Europa, die gingen samenwerken op economisch gebied. Samenwerkende koopmannen en steden gaven elkaar handelsprivileges, zoals vrijstelling van tol, en stimuleerden op die manier de onderlinge handel en winst.
​
Bekende handelssteden binnen de Hanze waren Lübeck, Brugge, Londen, Dantzig, Keulen en Novgorod. In het huidige Nederland bevonden zich onder meer de Hanzesteden Zwolle, Deventer, Kampen, Elburg, Hattem, Hasselt, Harderwijk, Oldenzaal, Zutphen, Arnhem, Groningen, Wageningen, Lochem, Venlo en Tiel.
De handel die binnen de Hanze plaatsvond, bestond uit goederen als zout, hout, allerlei vissoorten, graan, bier en wijn, laken, bijenwas en dierenhuiden. Het vervoer van deze producten vond vooral plaats over zee en over rivieren. Het belangrijkste schip dat hiervoor gebruikt werd was de kogge. De koggeschepen kunnen beschouwd worden als de allereerste vrachtschepen uit de Middeleeuwen.
Naast de Noordzee speelden de Oostzee en de IJssel een belangrijke rol in de Hanze. De IJssel was een belangrijke vaarroute vanwege haar diepgang over de gehele lengte en het feit dat de rivier tolvrij was. Daarbij had de IJssel een gunstige ligging: de rivier vormde een schakel tussen het handelsverkeer uit de Oostzee en dat uit het Noordzeegebied.
Veel Hanzesteden zijn te herkennen aan de schitterende middeleeuwse architectuur, zo ook Hasselt (stadhuis). Dit wordt de zogenaamde Hanze stijl ook wel baksteengothiek genoemd. Herkenbaar aan de spitsbogen, trapgevels en de gedraaide pinakels.
![20230626_223532[4448].jpg](https://static.wixstatic.com/media/dcb6c6_9b585f1b94c04d58a8b91a10cb788fdb~mv2.jpg/v1/fill/w_62,h_110,al_c,q_80,usm_0.66_1.00_0.01,blur_2,enc_auto/20230626_223532%5B4448%5D.jpg)